VASİYETNAME TENFİZ NEDİR?

VASİYETNAME TENFİZ NEDİR?

Türk Medeni Hukukunda vasiyetname, kişinin ölümünden geçerli olmak üzere mirasçılarına veyahut belirlediği kişilere belirli bir mal varlığı bırakması amacıyla ikame etmiş olduğu ölüme bağlı bir tasarruf işlemidir

Vasiyetnamenin resmi, el yazılı ve sözlü olmak suretiyle oluşturulabilmesi mümkündür. Vasiyetnamenin düzenlenmesi akabinde miras bırakının ölümünden sonra vasiyet görevli ve yetkili mahkemesinde açılır. Ve mirasçılara vasiyetname okunur. Vasiyetnamenin açılması ile vasiyetnamenin yerine getirilmesi birbirinden farklı kavramlardır. Vasiyetnamenin yerine getirilmesi için birtakım yolların katedilmesi gerekmektedir.

Vasiyetnamenin açılması ile kesinleşen vasiyetnamenin içeriğinin yerine getirilmesine öğretide vasiyetnamenin tenfizi denilmektedir. Vasiyet ile bırakılan mal varlığının vasiyet alacaklıları adına hüküm ve tescili amacıyla vasiyet alacaklısının vasiyeti yerine getirilmesini isteme yetkisi doğar. Bu yetkiyle birlikte vasiyeti yerine getirme borçlusu bu yükümlülüğü yerine getirmesi gerekir.

Vasiyeti yerine getirmenin esasen iki yolu vardır:

• Vasiyet borçlusunun vasiyet alacaklısının talebini tarafına verilen süre içerisinde tescil işlemlerini rızaen yerine getirmesi halinde herhangi bir dava açılmasına gerek bulunmamaktadır.
• Vasiyet borçlusunun vasiyetnamede yazan vasiyeti yerine getirmemesi halinde vasiyet alacaklısının “vasiyetnamenin tenfizi” için dava açması gerekir.

• Vasiyetin Tenfizi Davasının Tarafları Kimlerdir?

Vasiyetin tenfizi davası vasiyet bırakan kişinin tüm yasal mirasçıları ve atanmış mirasçılarına karşı açılacaktır. Bu kişiler vasiyeti yerine getirme yükümlüsüdür. Vasiyetnamede kendisine vasiyet bırakılan kişi bu davayı açabilecektir.

• Vasiyet Tenfiz Davasında Zamanaşımı Var mıdır?

Vasiyetname tenfiz davalarında, bir zamanaşımı süresi yerine, vasiyetin açılmaması durumunda, açma hakkının kaybedilmesi durumuna ait, hak düşürücü süre vardır. Yani vasiyet alacaklısı; vasiyetnamenin açılmasıyla birlikte dava açabilir. Burada öngörülen hak düşürücü süre 10 yıldır.

• Vasiyeti Yerine Getirme Yükümlüsünün Vasiyetnamenin İptali İçin Dava Açması Mümkün müdür?

Vasiyetname belli sebeplerle iptal davasına konu olabilir. Buna göre;

• Vasiyetname yapanın tasarruf ehliyetinin bulunmaması,
• Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, hile, korkutma veya zorlama yoluyla yapılması,
• Vasiyetnamenin gerek içeriğinin gerekse de bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka ve ahlaka aykırı olması,
• Vasiyetnamenin Şekil yönünden noksan olması

• Vasiyetnamenin İptali Davasının Açılması Halinde Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Nasıl Sonuçlanır?

İlgililer tarafından vasiyetnamenin iptali için dava açılması halinde, vasiyetnamenin tenfizi davasında bu dava bekletici mesele yapılacaktır. Vasiyetnamenin iptal edilmemesi halinde tenfiz davasına devam edilecektir.

• Vasiyetnamenin Tenfizinde Yetkili ve Görevli Mahkeme Nedir?

Vasiyetin yerine getirilmesi davası için görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise miras bırakanın en son yerleşim yeri mahkemesidir.

“Vasiyet, genellikle ivazsız bir tasarruftur. Vasiyet alacaklısı, mirasbırakanın külli halefi olmayıp, cüzi halefi olduğu için vasiyet olunan mal üzerinde doğrudan hak kazanması mümkün değildir. Vasiyet alacaklısının alacak hakkının hukuki sebebi olan vasiyet her ne kadar mirasbırakanın sağlığında yapılıyorsa da, bu bir ölüme bağlı tasarruf olduğundan, vasiyet alacağı ancak mirasbırakanın ölümü ile doğar. Vasiyet alacaklısı, kendisine vasiyet edilen şey üzerindeki mülkiyet hakkını ancak bu malın vasiyetin yerine getirilmesi (tenfizi) yoluyla kendisi adına tescili sonucunda kazanır. Vasiyetnamenin tenfizi davası, vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona, yoksa yasal veya atanmış mirasçılara karşı açılır. Vasiyetnamenin tenfizi ve buna bağlı olarak tapu iptal ile tescil davası vasiyetnamenin açılıp okunduğu, itiraza uğramadan veya itiraz edilmiş ise itirazların reddedilmesi sonucunda kesinleştiğine dair bir tespit davasıdır…” Y. 3. Hukuk Dairesi 2019/4998 E. , 2020/1655 K..

“…TMK.’nun 600. maddesi uyarınca muayyen mal vasiyeti ile vasiyet alacaklısı kişisel bir istem hakkına sahip olur. Vasiyet alacaklısı yükümlülüğünü yerine getirmeyen vasiyet yükümlüsüne karşı vasiyet edilen malın teslimini veya hakkın devrini; vasiyet konusu bir davranış ise bunun yerine getirilmemesinden doğan zararın giderilmesini dava edebilir. Vasiyetnamenin tenfizi talebi halinde hâkim murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlemeli, âzami biçimde murisin iradesini yerine getirmeli, vasiyetin tenfizine imkân sağlamalıdır. Vasiyetnamenin yorumunda murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlenmelidir (YHGK. 7.6.1966 tarih 738 – 309 sayılı ve 2.HD 10.05.2001 tarih 5921 – 7312 sayılı kararları)…” Y. 7. Hukuk Dairesi 2021/5424 E. , 2021/674 K.

Vasiyetnamenin tenfizi davası neticesinde alacağı mahkemece kabul edilen vasiyet alacaklısına herhangi bir belge verilmeden kendisine bırakılan taşınmazın tapu siciline kaydı yapılmasına karar verilir. Vasiyet alacaklısının alacağı taşınır bir mal ise vasiyetnamenin tenfizi davası neticesinde söz konusu taşınırın vasiyet alacaklısına teslim edilmesine karar verilir.